Một tiết học thực hành của sinh viên trường Cao đẳng Y tế Bạch Mai (Ảnh: NVCC).

Bên cạnh đó, sự không phù hợp giữa sinh viên và việc làm, giữa sinh viên và nhà tuyển dụng khiến tỷ lệ việc làm và tỷ lệ duy trì việc làm thấp.

Nhóm nghiên cứu đã thực hiện thử nghiệm đối chứng ngẫu nhiên với các trường cao đẳng nghề ở Hà Nội và Bắc Ninh để đánh giá hiệu quả của hai biện pháp can thiệp nhằm cải thiện triển vọng có việc làm của sinh viên sau tốt nghiệp.

Nghiên cứu được thực hiện với 3.352 sinh viên của 31 trường cao đẳng và 154 chuyên ngành. 

Đại diện Manpower Group - một trong hai doanh nghiệp tham gia đào tạo miễn phí cho sinh viên - cho biết, có đến 40% sinh viên chưa biết cách tạo hồ sơ xin việc (CV) trực tuyến, thậm chí chưa từng viết CV.

80% sinh viên chưa biết về các công cụ thiết kế CV phổ biến như Canva, TopCV… Đa số sinh viên tìm việc qua Facebook mà không biết đến các kênh tuyển dụng việc làm uy tín như TopCV, Careerlink, Careerbuilder, Linkedin, các chương trình tuyển dụng thực tập sinh… 70-80% sinh viên yếu về kỹ năng phỏng vấn xin việc.

Đơn vị này cũng báo cáo thêm, hầu hết sinh viên tham gia chương trình tư vấn nghề nghiệp 1-1 không có mục tiêu nghề nghiệp hoặc mục tiêu nghề nghiệp không rõ ràng. 70-80% sinh viên chưa nhận thức được điểm mạnh, điểm yếu của bản thân. 70% sinh viên gặp khó khăn về giao tiếp trong lần thực tập đầu tiên.

Đề xuất đưa kỹ năng mềm thành môn học chính khóa 3 tín chỉ

Kết thúc quá trình đào tạo kỹ năng mềm và tư vấn nghề nghiệp, mặc dù chưa có sự khác biệt rõ ràng về cơ hội tìm việc làm giữa nhóm được can thiệp và nhóm không được can thiệp, tỷ lệ sinh viên được đào tạo dường như có tham vọng hơn, dành nhiều thời gian cho việc tìm kiếm một công việc tốt và có mục tiêu nghề nghiệp hơn.

Một đơn vị khác tham gia đào tạo cho dự án là Công ty cổ phần Công nghệ giáo dục Nova đưa ra kiến nghị: Cần tổ chức đào tạo kỹ năng mềm thiết yếu như một môn học chính khóa nhằm giúp sinh viên giáo dục nghề nghiệp gia tăng lợi thế cạnh tranh trên thị trường lao động.

Cụ thể, đơn vị này đề xuất giải pháp triển khai môn học kỹ năng mềm với thời lượng 3 tín chỉ (tương đương 8-10 buổi đào tạo), quy mô 30-50 học viên/lớp.

Nội dung đào tạo tập trung vào 7 nhóm kỹ năng gồm: kỹ năng nhận thức, kỹ năng làm chủ cảm xúc, kỹ năng tương tác xã hội, kỹ năng làm việc, kỹ năng quản lý, kỹ năng lãnh đạo và kỹ năng khởi nghiệp. 

Học viên Trường Cao đẳng nghề Công nghiệp Hà Nội (Ảnh: Hoàng Hồng).

Đại diện công ty Manpower Group đưa thêm khuyến nghị: cần tích hợp định hướng nghề nghiệp vào quy trình tuyển sinh trước khi nhập học tại các trường nghề. Bên cạnh đó, cần khuyến khích các doanh nghiệp trọng điểm, các tập đoàn lớn đầu tư vào định hướng nghề nghiệp từ bậc THPT.

Ông Nguyễn Văn Huy - đại diện Trường Cao đẳng nghề Công nghiệp Hà Nội - cho biết, từ năm 2019, đơn vị này đã đưa kỹ năng mềm vào chương trình đào tạo chính khóa. Hiện tại, nội dung đào tạo kỹ năng mềm của trường được tổ chức theo hình thức doanh nghiệp đào tạo. 

Trước đó, từ năm 2018, trường đã tổ chức các buổi đào tạo ngoại khóa về kỹ năng giao tiếp, kỹ năng ứng xử, phương pháp làm việc nhóm, phương pháp quản lý kinh tế, quản lý thời gian, kỹ năng làm chủ bản thân, kỹ năng viết CV, kỹ năng phỏng vấn xin việc… 

Bằng việc theo dõi các khóa sinh viên tốt nghiệp trong vòng 6 tháng đầu tiên sau khi ra trường, ông Huy cho hay, việc triển khai đào tạo kỹ năng mềm đã bước đầu cho thấy hiệu quả trong việc tìm kiếm việc làm và duy trì việc làm của sinh viên.